When Harry Met Sally, yalnızca iki insanın birbirine âşık olma sürecini değil, bir ilişkiyi şekillendiren tüm o küçük, ama aslında kocaman olan yapı taşlarını anlatıyor.
İlk dakikalarda tanıştığımız Harry, kafasındaki kaskatı kalıplarla yaşayan biri. Herkes için net tanımları, kesin doğruları var. Sally ise daha naif, titiz, ürkek ama ayakları yere basan bir kadın. Bu ikilinin yolu kesişiyor ama öyle büyük bir kıvılcımla değil. Hatta Harry’nin aşırı sabit fikirli tavırları, Sally’nin ondan uzak durmasına neden oluyor. Film tam burada seyircisini uyarıyor gibi: "Bu, sıradan bir aşk hikâyesi değil."
Aralarındaki ilk temas, birçok romantik komedinin finaline benzeyebilir belki ama When Harry Met Sally, o "final"i filmin başında veriyor ve asıl hikâyeyi zamana bırakıyor. Harry’nin arkadaşlığa dair olan önyargıları, Sally’nin hayatı kontrol etme isteğiyle çarpışıyor. Ve ikisi de zamanla anlıyor ki, hiçbirimiz sandığımız kadar kesin değiliz. Bu dönüşüm öyle yavaş ve gerçek ki, izleyici olarak onlarla birlikte evriliyorsunuz. Film, karakterlerinin değişimini dışsal olaylarla değil, yıllara yayılmış içsel farkındalıklarla gösteriyor.
İzleyici olarak bu süreci izlemek, yıllardır tanıdığın iki insanın sonunda birbirlerini gerçekten görmeye başlamasına şahit olmak gibi.
Aralarındaki dinamik, basit bir çekimden çok daha derin. Belki de bu yüzden Harry ve Sally’nin hikâyesi bu kadar etkileyici: Çünkü ilişki, bir anda değil; zamanla, hatalarla, inatlarla ve kabullerle örülüyor.
Dostlukla örülen bir ilişki
Film ilerledikçe fark ediyorsunuz ki bu iki insan, birbirlerine sadece aşık olmuyor. Önce birbirlerinin en yakın dostu haline geliyorlar. Hani o "her şeyimi anlatabileceğim biri" denir ya, işte o noktaya varıyorlar. Bu gerçekten çok değerli bir şey. Aşkın her zaman tutku ya da heyecan olmadığını, bazen birinin sesini duymanın tüm günün yorgunluğunu alabileceğini hatırlatıyor.
Harry’nin değişimini izlemek de başlı başına bir yolculuk. Başta her şeye burnunu kıvıran, kendi doğrularına körü körüne bağlı olan biri, zamanla yumuşuyor. Sally’nin ise dünyaya karşı çizdiği sınırların nasıl yavaş yavaş esnediğini görmek de bir o kadar tatlı. Birbirlerine benzemedikleri kadar birbirlerini tamamlıyorlar. Bu da ilişkinin anahtarı zaten: sadece "aynı" olmak değil, birlikte değişebiliyor olmak.
Belki de en güzel şey, bu değişimin romantik bir baskıyla değil; güvenle, alışkanlıkla ve zamanla gerçekleşmesi. Film, bir ilişkiyi önce arkadaşlığa sonra aşka dönüştürürken, seyirciye de aynı yolu yürütüyor. O yüzden bu, izlediğimiz değil, yaşadığımız filmler klasöründe yer alacak bir film bana kalırsa.
İnsanlar değişir ama temel aynıdır
When Harry Met Sally, ilk bakışta eski bir film gibi görünebilir fakat ilişkilerin temel dinamiklerine dair söyledikleri, bugün bile birebir geçerli. Hatta belki de bu yüzden hiç eskimiyor. Kafamızda hâlâ aynı sorular dönüyor: "Kadınla erkek arkadaş olabilir mi?" "Aşk mı önce gelir, dostluk mu?" "Doğru insan mı önemli, doğru zaman mı?" Film, bu sorulara doğrudan yanıt vermiyor belki ama karakterleri üzerinden çok güçlü ipuçları sunuyor.
Zamanla Harry’nin kalıpları kırılıyor ama bu bir anda olmuyor. Film, ilişkilerin ancak iki taraf da gerçekten değişmeye hazır olduğunda dönüşebileceğini gösteriyor. Harry’nin Sally’yi olduğu gibi kabul etmesi, Sally’nin de onun içindeki karmaşayı anlaması, bize bir ilişkinin sadece ortak zevklerle değil; anlayışla, empatiyle inşa edildiğini öğretiyor. İşte bu yüzden, filmde izlediğimiz şey sadece aşk değil, bir öğrenme süreci.
Kimi sahnelerde karakterler seyirciye neredeyse doğrudan konuşuyormuş gibi. İzleyiciyle kurulan bu içsel bağ, filmi diğer romantik komedilerden ayıran en önemli fark. Çünkü karakterlerin yalnızca birbirine değil, seyirciye de bir şeyleri anlatma çabası var. "Biz böyle olduk ama bu, sana da olabilir" hissi geçiyor.
Aşk aceleye gelmez
Süresi çok kısa ama bu filmde hiçbir şey hızlıca olmuyor. İşte tam da bu yüzden çok kıymetli. Harry ve Sally’nin birbirlerine zaman tanıması, hislerini aceleye getirmemesi, bugün artık çok da alışık olmadığımız bir anlatım biçimi. Modern romantik komediler genellikle olayları hızla tırmandırır, duyguları çabucak tükettirir. Ama bu film, her şeyin dozunda yaşandığı örnek ve tatlı bir denge kuruyor.
Seyirci olarak biz de o zamana ortak oluyoruz. Karakterler yaş aldıkça, siz de yaşlanıyormuşsunuz gibi hissediyorsunuz. Onların hayatında geçen beş yıl, sizin için sadece bir sahne olsa da, duygusu gerçek. İlişkilerin bu kadar incelikle, bu kadar sahici bir şekilde ele alınması, filmi yalnızca bir romantik komedi olmaktan çıkarıyor. Bu, bir dönemi değil; bir duyguyu anlatıyor.
Finale geldiğimizdeyse, aslında sonun gelişini çoktan hissetmiş oluyoruz ama o an geldiğinde yine de içimizden kocaman bir "oh" çekiyoruz. Çünkü bu aşk, mucizevi bir şeyden değil; yılların biriktirdiği güven ve dostluktan doğuyor. Belki de bu yüzden çok tanıdık ama bir o kadar da ulaşılması zor geliyor.
Zamansızlık en güçlü silah
When Harry Met Sally, zamansızlığıyla iddialı olan bir film. Moda değişmiş, şehir değişmiş, teknoloji değişmiş ama bir ilişkiyi inşa etme süreci hâlâ aynı: tanımak, anlamak, sabretmek... Film, duyguların iniş çıkışlarını olduğu gibi veriyor, filtresiz ve abartısız. Bu yüzden her kuşak bu hikâyede kendinden bir şey bulabilir.
Beni en çok etkileyen şey karakterlerin dönüşürken hala kendileri olarak kalabilmeleri oldu. Ne Harry Sally’yi dönüştürmeye çalışıyor, ne Sally Harry’yi şekillendirmeye kalkıyor. Değişim, karşılıklı bir akışta gerçekleşiyor. Bu da ilişkinin kırılmadan ilerlemesini sağlıyor. Gerçek hayatta da böyledir ya, bir ilişkide iki taraf da "ben" olmaktan vazgeçmeden "biz" olunabildiğinde anlam kazanır.
Nihayetinde When Harry Met Sally sadece bir aşkı değil, bir bağ kurma biçimini anlatıyor. Filmin eski olması değil, duygusunun evrensel olması önemli. Çünkü aşkın dili değişse de özü aynı kalıyor: Birini anlamak, onunla birlikte büyümek ve sonunda "biz" diyebilmek.
Yorumlar